HISTORIA MUZEUM
Pierwsza próba utworzenia muzeum w Łomży została podjęta już na początku XX wieku. Przy Polskim Towarzystwie Krajoznawczym powstała sekcja muzealna, która wystosowała apel do społeczeństwa o przekazywanie zabytkowych przedmiotów. O napływających darach informował tygodnik łomżyński - "Wspólna Praca".
Przekazywano monety, banknoty, kule armatnie, próbki tkanin, był zakonserwowany krokodyl z Nilu. Zbiory te niestety zaginęły w trakcie I wojny światowej. Następną próbę tworzenia muzeum, zwieńczoną sukcesem, podjęto w 1946 r. w Instytucie Północno-Mazowieckim kierowanym przez Adama Chętnika.
W tworzonej placówce planowano trzy działy: zniszczeń wojennych ziemi łomżyńskiej, geologiczno-paleontologiczny oraz dział etnografii i kultury ludowej. Ten ostatni miał być organizowany w Nowogrodzie jako muzeum typu skansenowskiego.
Pierwszymi eksponatami były zabytki pozostałe po Stacji Naukowo-Badawczej oraz zebrane przez Adama Chętnika już po wojnie m.in. okazy geologiczne, ułamki ceramiki pradziejowej. Tworząca się placówka przyjęła nazwę: Muzeum Północno-Mazowieckie. Pierwszą siedzibą był lokal przy Alei Legionów, składający się z 2 pokojów i przedpokoju, o łącznej powierzchni 108m².
Oficjalne otwarcie muzeum nastąpiło 14 marca 1948 r., był to zarazem pierwszy pokaz zbiorów muzealnych. W 1950 roku placówka została upaństwowiona, otrzymała nazwę Muzeum w Łomży, a Adam Chętnik został "kustoszem pracy muzealno- naukowej". W 1956 r. muzeum przeniosło się do nowej siedziby przy ulicy Sadowej 4, zajmując III piętro w Powiatowym Domu Kultury. Zwiększona powierzchnia pozwoliła na prezentację większej ilości zbiorów, przede wszystkim etnograficznych, historycznych, przyrodniczych oraz bursztynów.
W 1975 r. placówka otrzymała nazwę Muzeum Okręgowe. Terenem jej działalności było województwo łomżyńskie, a w zakresie badania i gromadzenia zbiorów etnograficznych również województwa sąsiednie. Kolejna przeprowadzka nastąpiła w 1980 r. do wyremontowanego i adaptowanego na cele muzealne budynku z końca XIX wieku, tzw. "Domku Pastora". Oprócz sal ekspozycyjnych, znajdowały się biura, pracownie, biblioteka. Obchodząc jubileusz 50-lecia w 1998 r. muzeum powróciło do swej pierwszej nazwy Muzeum Północno-Mazowieckie. We wrześniu 2005 roku Muzeum otrzymało w użyczenie budynek po Publicznym Gimnazjum Nr 4 , przy ulicy Dwornej 22c. W obiekcie niezbędne było przeprowadzenie prac adaptacyjno-remontowych, które w efekcie przystosowały budynek do celów muzealnych.
